Op 10 november jl. vond de algemene vergadering van SOM plaats op uitnodiging van het jubilerende Diogenes in Leiden. Diogenes Leiden  viert dit jaar haar 50 jarig bestaan.

Plaats van samenkomst was de horecagelegenheid Grutsk welke sinds kort gevestigd is in een van de gebouwen van de voormalige Meelfabriek. Laurens Beijen, de voorzitter van Diogenes, sprak de aanwezigen toe over het ontstaan en bestaansgeschiedenis van Diogenes Leiden. 

Tijdens de algemene vergadering werd teruggekeken op 2022; een veelbewogen jaar waarin de vereniging de statuten en de naam wijzigde en een nieuwe contributiestructuur introduceerde. Ook werd er afscheid genomen van Arno Boon en Onno Meerstadt, die zich jarenlang voor de vereniging hebben ingezet. Met de extra inkomsten kon SOM zich in 2023 op het gebied van de belangenbehartiging adequaat laten ondersteunen. Hier is in de persoon van Leo Endedijk een zeer bevlogen en kundige belangenbehartiger voor aangetrokken.

De vergadering verliep in uiterst constructieve sfeer waarbij veel aandacht uitging naar verschillende dossiers in de belangenbehartiging die veel aandacht vragen. De beperkte mogelijkheden tot subsidie voor het verduurzamen van monumenten en de mogelijke gevolgen van de Wet betaalbare huur voor verhuurde rijkmonumentale woningen kregen daarbij ook aandacht.

Voor wat betreft het laatste onderwerp heeft het Ministerie van BZK het voornemen meer betaalbare huurwoningen te creëren en onderzoekt het Ministerie daarbij het laten vervallen van de toekenning van meer punten voor rijksmonumenten en vervanging van de huidige 50 punten door een algemene opslag van 15%. Dat heeft voor de leden van SOM, alsmede de gehele erfgoedsector grote gevolgen. De SOM en monumentenorganisaties hebben op basis van onafhankelijk onderzoek door VPRC laten uitrekenen dat dit leidt tot een verlies van € 2.787 per verhuurde woning per jaar. Als ook het energielabel, vervallen BSG, huurprijsverlies en WOZ-capp van 33% wordt meegerekend, komt VPRC op gemiddeld € 4.792 per jaar per rijksmonumentale huurwoning. Er vindt nu feitelijk een stapeling van maatregelen plaats die in combinatie zeer nadelig uitpakken. Alleen al voor de leden van de SOM betekent het doorvoeren van deze wijzigingen in de WWS een derving van inkomsten van circa € 21,5 miljoen per jaar. Voor alle organisaties voor monumentenbehoud met woonhuizen in hun bezit vertegenwoordigd in de FIM, gaat het eveneens om zeer grote bedragen. Het totaal effect voor de professionele monumentenorganisaties berekent VPRC op 5.500 woningen x € 4.792 per woning = € 26,4 miljoen.

Ook andere onderwerpen op het gebied van belangenbehartiging blijven belangrijk, denk bijvoorbeeld aan de nieuwe Omgevingswet, de aandacht voor erfgoed binnen het coalitieprogramma van het nieuw te vormen kabinet, et cetera. Daarom is ook besloten om de huidige contributiestructuur voorlopig te handhaven. Deze maakt het mogelijk de belangenbehartiging adequaat te blijven aanpakken.

Na afloop van de vergadering werd onder leiding van Ed Zwart, directeur Van der Wiel Bouw B.V.  een bezoek gebracht aan de gebouwen van de voormalige fabriek waar de werkzaamheden nog volop aan de gang zijn. Van der Wiel Bouw B.V. is zowel eigenaar van de meelfabriek maar ook ontwikkelaar van het project. De restauratie en herbestemming van de voormalige meelfabriek (rijksmonumentaal) is in 2017 gestart na jarenlang overleg met andere partijen, waaronder de gemeente Leiden. De eerste fase, waar betaalbare studentenhuisvesting deel van uitmaakt, is inmiddels afgerond. Na afloop van het bezoek aan de gebouwen van de meelfabriek werd er nog een bezoek gebracht aan een pand van Diogenes aan de Hogewoerd. Bekijk hier de film op Youtube over de panden van Diogenes Leiden.